1990’larda ortaya çıkan güç içecek pazarı, yüklü olarak 15-35 yaş kümesi tarafından tüketiliyor. Kişi başına tüketimde Avustralya, Yeni Zelanda, Avusturya, Suudi Arabistan ve İsrail başı çekiyor. Türkiye’de 50’ye yakın markanın güç içeceği satılıyor. Mahallî üretici sayısı ise azınlıkta. Pazarda yılda yaklaşık 250 milyon kutuluk (60 milyon litre) güç içeceği tüketiliyor.
GÜÇ İÇECEĞİ NE VAKİT VE NEDEN YASAKLANDI?
Dünyada 70 ülkede satışı devam eden güç içecekleri, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2017 yılındaki düzenlemesi ile birlikte Türkiye’de 18 yaşından küçüklere satılması yasaklandı. Düzenlemeyle birlikte kutulara, günde yarım litreden çok içmeyin’ ibaresi eklendi, içeceklerin spor tesislerinde ve okullarda satışı yasaklanıp, reklamının yapılmamasına da karar verildi.
İçeriğinde yüksek ölçüde şeker, kafein, fizikî ve zihinsel performansı artıran taurin, ginseng, inositol ve glukuronolakton bulunduran ve bağımlılık yapabilen güç içecekleri, çocuklar ve 18 yaş altı şahıslara yasak olmasının yanı sıra yaşlılar, diyabetikler, yüksek tansiyonu olanlar, hamile ve emzikli bayanlar, metabolik hastalığı olanlar, böbrek yetmezliği olanlar ile kafeine hassas bireylere tavsiye edilmiyor.
GÜÇ İÇECEKLERİNİN İÇERİĞİ NEDİR, İÇİNDE NE VAR?
Güç içeceklerinin ana unsuru su ve şekerdir (sukroz ve/veya glikoz). Yüksek ölçüde şeker ve kafeine sahip olan güç içeceklerinin içeriğinde ayrıyeten taurin ve ginseng üzere uyarıcı bileşenler bulunur.
Bir kahve fincandan iki kat daha fazla kafein barındıran güç içeceklerinin 250 ml’lik bir kutusunda 80 mg kafein bulunurken, 100 ml’i ise 12 gr şeker barındırır.
Türkiye’de Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2017’deki düzenlemesi sonucunda güç içeceklerinde, litrede en fazla 150 mg kafein bulundurulmasına karar verildi. Ayrıyeten, güç içeceğinin bileşiminde litrede inositol 100 miligram, glukoronolakton 20 miligram, etil alkol 3 gr, taurin 800 miligramdan fazla olmaması koşulu getirildi.
Bileşiminde kafeinle taurin, inositol ve glukoronolakton unsurlarından birini yahut birkaçını içeren aromalandırılmış alkolsüz içecekler güç içeceği dışında öbür bir besin ismi ile piyasaya sunulmamasına karar verildi.
Meyveli olarak isimlendirilen güç içeceklerinde meyve oranı, gazlı olanlarda ağırlıkça en az yüzde 4, gazsız olanlarda ise ağırlıkça en az yüzde 10 olacak halde düzenlendi.
GÜÇ İÇECEĞİ ZİYANLI MI, NEDEN ZİYANLI?
İçeriğindeki kafein nedeniyle sıvı kaybının derinleşmesine yol açan güç içecekleri, kalp suratını artırarak kalp ritmini bozar. Güç içeceklerinin içeceğinde 2 adet espresso’ya eş paha kafein bulunur. Bu da kalpte çarpıntı, ellerde titreme, ritim sıkıntılarına, hatta ani ölümlere yol açabilir.
* Fazla tüketilmesi kafein zehirlenmelerine yol açabilir.
* İçeriğindeki yüksek kafein oranı nedeniyle bağımlılıklara neden olup bedenin istikrarını bozabilir.
* İçeriğinde çok şeker barındırdığı için bedenin çok su kaybetmesine neden olabilir.
* Hamileliğin birinci aylarında tüketilen güç içecekleri bedene alınan çok dozda kafeinden ötürü düşüğe neden olabilir.
* Kalp hastalıklarını içeriğindeki hususlardan ötürü tetikleyerek beklenmedik kalp krizlerine yol açabilir.
* Güç içecekleri, alkol ve ilaç ile birlikte kullanıldığında önemli klinik problemlere yol açabilir. Alkol ya da ilaçla tüketilen güç içecekleri süratli kalp atışı, çarpıntı, mide ağrısı ve kan basıncı yükselmesi üzere kimi yan tesirler meydana getirir. Alkol ile tüketildiğinde tolere edici bir özellik göstererek alkol zehirlenmelerine yol açabilir.
* Bilhassa orta yaşlı şahısların ve yaşlıların güç içeceklerini alkol ile birlikte tüketmeleri ani kalp krizlerine yol açabilir.
GÜÇ İÇECEKLERİ ÇOCUKLAR İÇİN ZİYANLI MI?
Amerikan Kalp Derneği’nin geçtiğimiz yıllarda yaptığı araştırmalar, güç içeceklerinin çocuklar için ölümcül tehlikeleri bulunduğunu ortaya koydu. 5 bin farklı olaya ait bulguları incelenmesiyle oluşturulan araştırma, güç içeceklerinin bilhassa 6 yaş altındaki çocuklarda kalp ritmi bozukluklarından kan basıncı düzensizliklerine kadar birçok tehlikesi olduğunu ortaya koydu. Ayrıyeten uzmanlar, güç içeceklerinin içeriğinde bulunan yüksek şeker nedeniyle çocukları obezite ve diş çürümesi üzere meselelerin da beklediğini lisana getiriyor.
GÜÇ İÇECEKLERİ BEDENE NASIL TESİR EDER?
Güç içeceği içeriğinde bulunan kafein nedeniyle tüketildikten 10 dakika sonra kana karışarak tansiyonu yükseltir ve kalp atışını artırır. 15 dakika sonra konsantrasyonu artırır, 30 dakika sonra ise kafein emilimi durarak uyku halini dağıtır ve göz bebeklerini büyütür.
Atletler tarafından antreman ve müsabakalarda kullanılmasıyla bilinen ve bu istikametiyle atlet içeceği olarak da isimlendirilen güç içecekleri, alkol ve kahve eşliğinde de tüketiliyor. Büyük tehlike içeren bu tüketim biçimleri 7’den 70’e herkes için kıymetli sıhhat sıkıntılarına yol açabiliyor.
Karar
