Göğüs kanserinde erken teşhis hayat kurtarıyor. Son devirde genç bayanlarda görülen göğüs kanserindeki artış tıp etraflarında yakından izleniyor. Göğüs kanserinde en değerli risk faktörü yaş olarak öne çıkıyor. Daha çok orta ve üzeri yaştaki bayanları tehdit eden göğüs kanseri günümüzde artık genç bayanları da hayati formda tehdit ediyor.

Medipol Üniversite Sefaköy Hastanesi Genel Cerrahi Kısmı’ndan Doç. Dr. Fatma Ümit Malya; artan risk yüzünden gençlerde göğüs kanseri farkındalığı oluşturmanın değerine dikkat çekti. Malya, “20 yaşından sonra her bayanın kendi kendine göğüs muayenesi yaparak göğsünün farkında olması çok önemli” dedi.

“MENOPOZ SONRASI PERİYODA DİKKAT”

Doç. Dr. Fatma Ümit Malya, göğüs kanseriyle ilgili şu tespitlerde bulundu: Göğüs kanseri tüm dünyada bayanlarda en sık görülen her sekiz bayandan birinin hayatı boyunca müsabaka riski olan hayli kıymetli bir sıhhat sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Göğüs kanseri riskini arttıran pek çok faktör olduğu üzere bunlar içinde en kıymetlisinin yaş olduğu bilinmektedir. Yaşla birlikte göğüs kanserine yakalanma mümkünlüğü artmakta ve menopoz devri sonrasında giderek değer kazanmaktadır. Lakin son yıllarda daha genç yaş kümelerinde da göğüs kanserinden bahsedildiğini sıkça duymaktayız.

“GENÇLERDE OLAY SAYISI ARTTI”

Genç yaş kümesinde göğüs kanseri tanımlaması 18 ile 45 yaş ortasında bayanlarda görülen göğüs kanserini kapsamaktadır. Yeni teşhis alan göğüs kanseri olaylarının yaklaşık yüzde 10’unu genç küme göğüs kanseri hadiseleri oluşturmaktadır. Bilhassa son devirde artan bu sayılar bu bahse bilhassa dikkat çekme gereğini oluşturmuştur.

Genç yaşta görülen göğüs kanserini değerlendirirken risk faktörleri ve önleyici stratejileri ortaya koymanın yanı sıra bu yaş kümesinde tedavi sürecinde de farklılık arz eden konular mevcuttur. Şöyle ki bu yaş kümesinde bilhassa üretkenliğin korunması ve tedavi sonrası bebek sahibi olma konusunda dayanak istek eden ailelerde kesinlikle gereklidir. Tedavi mühletince yaşanacak menopoz belirtileriyle başa çıkma ve süreci atlatmada ruhsal takviye de olağanüstü hassas mevzular olarak karşımıza çıkar.

“ERKEN TEŞHİS HAYATİ ÖNEMDE”

Artan risk ile bir arada gençlerde göğüs kanseri farkındalığı oluşturmak epey kıymetlidir. Zira bilhassa genç yaş kümesinde göğüs kanseri biyolojik olarak daha süratli yayılma eğilimi gösteren özellikler taşıyabildiğinden erken devirde yakalanması tedavi muvaffakiyetini arttıran en değerli faktördür.

Gençlerde göğüs kanseri oluşması tarafında en kıymetli risk faktörü genetik özelliklerdir. Bilhassa bunların içinde en sık karşımıza çıkan BRCA1 VE 2 genleridir. Lakin bu genetik özellik her 400-600 bayanda bir görüldüğünden rutin genetik taramam önerilmemektedir. Genetik tarama kesinlikle yaptırması gereken küme ise kendisinde yahut ailesinde erken ortaya çıkan göğüs yumurtalık pankreas prostat yahut öbür yüksek genetik geçişli kanseri olan bireylerdir.

BRCA1 yahut 2 geni taşıyanlarda 40 yaşına kadar göğüs kanseri geliştirme riski %13-20 olmaktadır.

BRCA1 yahut 2 geni taşıyan bireylerde klinik göğüs muayenesi 25 yaşında başlamalıdır. Her altı ayda bir tekrarlanmalıdır. 30 yaşında mamografi ve 25 yaşında MR çekimi kesinlikle başlamalıdır ve yıllık olarak tekrar edilmelidir.

Bu genleri taşıyanlara risk azaltmak için göğüs cerrahisi ve estetik silikon ve gibisi uygulama süreçleri anlatılmalı ve bireyle bir arada karar verilmelidir.

Bu genler ile bağlantı gösterilemese bile bilhassa birinci derece aile bireylerinde 50 yaşından erken göğüs kanseri kıssası olan bayanlarda da tarama programına tıpkı biçimde erken yaşta başlanmalıdır.

Öteki bir risk faktörü göğüsten riskli kümede olarak raporlanan bir biyopsi öyküsü olmasıdır. Bu kümede da 6-12 aylık klinik göğüs muayenesi 30 yaşından sonra yıllık mamografi ve 25 yaşından sonra yıllık MR önerilmektedir.

“20 YAŞINDAN SONRA HER BAYAN TEST YAPTIRMALI”

Son periyotta gündeme gelen değerli mevzulardan biri doğum denetim hapı kullanılması ile göğüs kanseri ortasındaki alakadır. Yapılan çalışmalarda düşük oranda bir risk artışından kelam edilse de ek bir risk faktörü yok ise bu bayanlarda özellikli bir tarama programı uygulamaya gerek yoktur.

Çocukluk devrinde rastgele bir kanser tedavisi için göğüs bölgesine ışın uygulaması alanlar yüksek genetik riski olan küme üzere düşünülerek tarama protokollerine erken başlanmalıdır.

Özetlemek gerekirse hiçbir risk faktörü olmasa dahi 20 yaşından sonra her bayanın kendi kendine göğüs muayenesi yaparak göğsünün farkında olması çok değerlidir. Bu yaştan itibaren de 1-3 yılda bir klinik göğüs denetimine gitmesi önerilmektedir. Kendi kendine göğüs muayenesinin maksadı kişinin kendi göğsünü tanıyarak olağandışı bir bulgu olduğunda erken fark etmesini sağlamaktır. Bu muayene her ay olağan regl devri bitiminde banyoda yahut sonrasında yapılmalıdır.

“DÜŞÜK ŞEKER ODAKLI BESLENİN KİLOLARDAN KAÇININ”

Gençlerde göğüs kanseri riskini azaltmak için ise tekrar genel tekliflerimiz değerlidir. Sağlıklı düşük şeker ve yağ içeren bir beslenme alışkanlığı fazla kilodan kaçınma, fizikî aktivite seviyesini arttırma bunlar içinde en kıymetlileridir. Bilhassa günümüzde bilgisayar başında geçen vaktin da artmasıyla bir arada çocukluk periyodundan başlayan makus beslenme ve obezite ile çok sık karşılaşmaktayız.

Anne babalara da bu mevzuda kıymetli misyon düşmektedir. Bilgisayar başında geçirilen müddet azaltılmalı fizikî aktivite arttırıcı faaliyetler kesinlikle desteklenmelidir. ‘Abur -cubur fast-food’ beslenme alışkanlığının bir zehir kadar çocukların sıhhatini olumsuz etkilediğini akıldan çıkarmamak gerekir.

Karar