Aşık Veysel’in torunu Gündüz Şatıroğlu, arşivini paylaşmaya hazırlanıyor

İsmini de ünlü ozanın “Gidiyorum gündüz gece” dizesinden alan eğitimci ve editör Gündüz Şatıroğlu, dedesi Aşık Veysel’e dair geniş bir arşivi elinde bulunduruyor.

Şatıroğlu, babası Bahri Şatıroğlu’ndan kalan not, günlük, mektup, telgraf notu ve ses kayıtlarından yola çıkarak yaptığı çalışmayı, UNESCO tarafından “Aşık Veysel Yılı” olarak ilan edilen 2023’te paylaşmayı planlıyor.

Dedesiyle çok fazla yaşanmışlığının olmadığını lakin “gönül bağının” çok kuvvetli olduğunu belirten Şatıroğlu, şunları söyledi:

“Aşık Veysel üzere herkese mal olmuş bir pahanın torunu olmak hem sorumluluğuyla hem his yoğunluğuyla sahiden çok da sözcüklerle anlatılabilecek bir şey değil. Hissettiklerim dedeyle bir halk aşığına hayranlık ortasında gidip gelen terazinin iki kefesi üzere. Biri başkasından daha ağır ya da hafif değil zira her iki tarafıyla de harikulâde bir insan dedem. Ruhu şad olsun. Kara toprağına kavuşmasının yıl dönümündeyiz. Dedemle çok fazla yaşanmışlığım yok. Hasta yatağındayken son bayramında bütün torunlar bayram ziyaretinde odasına girip elini öptük. Bize harçlık verdi. Çok küçüktüm. Hatırladığım tek şey elini öpmem ve bana para vermesi. Hepimizin başını sevgiyle okşadı. Onun gözleri elleriydi aslında.

UNESCO sürecini başlatmam ve içinde yer almam benim için çok kıymetli. Aşık Veysel bir his birliği manasında herkesin gönlüne girmiş bir halk aşığı. Bunu da dedemin söylediği ‘Senlik benlik nedir, bırak’ kelamından anlıyoruz. Bu da gösteriyor ki evet Aşık Veysel hakikat şeyler söylemiş. Halk kültürüne hem bir halk aşığı hem de insan olarak çok katkı sağlamıştır. ‘Değeri anlaşılıyor mu?’ ya da ‘Mesajları hakikaten hayata geçiyor mu?’ Kıymeti halkın gönlündedir diye yanıt verilebilir lakin bildirilerinin anlaşılıp anlaşılmadığına gelince o biraz düşündürücü. Bugün baktığımızda ayrıştırma lisanını kullanıyor birçok insan. Meğer Aşık Veysel ‘gel birlik kavline girelim kardeş’ demiştir. Yani ‘bir olalım, birlikte olalım, senlik benliği bırakalım’ demiştir. Şu an tahminen de toplumumuzun en çok gereksinim duyduğu şeylerden biri Aşık Veysel’in bu kelamları. Umarım toplumumuza da yansır.”

DİJİTAL KOPYALARI PAYLAŞILACAK

Babası tarafından arşivlenmiş kasetlerin dijital kopyalarını vakit içinde tüm Aşık Veysel dostlarına sunacaklarını belirten Şatıroğlu, “Dedem Aşık Veysel’in dost sohbetlerinde kayda alınmış türkülerinin yanı sıra cenaze merasiminde babam tarafından alınmış ses kaydının olduğu teyp kasetleri babamın bizlere bıraktığı en kıymetli miras.” tabirlerini kullandı.

TOPLUMSAL MEDYADA PAYLAŞILAN BİRÇOK BİLGİ YANLIŞ

Son yıllarda bilhassa toplumsal medyada sıkça paylaşılan birtakım dizelerin dedesine ilişkin olmadığının altını çizen Gündüz Şatıroğlu, şunları söyledi:

“‘Benim sana verebileceğim çok bir şey yok aslında, çay var içersen, ben var seversen, yol var gidersen’, dizeleri ve ‘adam olmayana düşman bile olmam’ kelamı dedeme ilişkin değildir. Birincisinin kime ilişkin olduğu bilinmiyor, ikincisi ise anonimdir. ‘Mecnunum Leylamı Gördüm’, ‘Çiğdem Der ki’, ‘Havalanma Telli Turnam’, ‘Keklik İdim Vurdular’ türküleri başta olmak üzere dedem tarafından seslendirilmiş daha pek çok türkü Aşık Veysel’e ilişkin değildir. Dedem bu yapıtlarda kaynak kişidir. Katıldığım birçok tertipte bu yapıtların repertuvara Aşık Veysel’e ilişkin olarak geçtiğine şahit oldum. Eser sahiplerinin haksızlığa uğramasına neden bir durumdur bu. Dedem kaynak kişi olarak ismi geçen türkülerin sonraki jenerasyonlara transferinde değerli bir rol üstlenmiştir. İnternet ortamında edinilen bilgilerin alanında uzman bireylerin kaynaklarından teyit edilmesinin değerine örnek bir durumdur bu birebir vakitte.”

AŞIK VEYSEL’İN BAĞLAMALARI

Şatıroğlu, Aşık Veysel’in bağlamalarıyla ilgili internette yer alan kimi bilgilerin de hakikat olmadığını belirterek, “Saz çalan tek çocuğu babam Bahri Şatıroğlu’ydu. Hala hayatta olan halalarımla yaptığım kelamlı tarih çalışmasında, birinci sazının Zara’nın Girit köyünde meşeden yapıldığını ve Tokat’a giderken Çamlıbel’de attan düşerek kırıldığını, sonrasında kendisinin üç sazı tertip edip çaldığını, bu sazlardan ikisini babama verdiğini, birini ise kendisinin çaldığını öğrendim. Sazlar, Şemsi Yastıman ve Hüseyin Güngör tarafından yapılmıştır. Babam sazlardan birini Aşık Veysel Müzesi’ne bağışladı, başkasını ise hayata gözlerini yumuncaya kadar çaldı. Artık o saz ailemizin en değerli hazinesidir zira hem dedemin hem de babamın parmakları dokunmuştur o saza. Hacettepe Üniversitesi Devlet Konservatuvarında bulunan saz ise dedeme armağan edilen sazdır.” dedi.

– “Kaçan eşinin çorabına para koyduğu olayı gerçek değil”

Şatıroğlu, herkes tarafından kabul gören, Aşık Veysel’in kaçan eşinin çorabının içine para koyduğuna dair olayın da aslında gerçek olmadığını lisana getirdi.

Kelam konusu olayın Aşık Veysel’in hayatını anlatan biyografik bir sinemanın senaryosunda yer alan bir kurgu olduğunu belirten Şatıroğlu, “Dedem hayatta iken babamın yaptığı söyleşide kaçma olayını Esma nine tüm detayları ile anlatıyor. Bu türlü bir olaydan kelam etmiyor. Dedem ve Esma ninenin anlatımlarında doğrulanan gerçek ise dedemin Esma ninenin gideceğini anlamasına karşın ona mahzur olmaması, üç dört ay sonra köye döndüklerinde Hüseyin’in hastalanması, sonrasında dedemin onlara takviye olması, Esma ninenin hiçbir vakit zora düşmesini istememesidir. Yani dedem öç alma, ziyan verme, kin gütme üzere bir tavır sergilememiştir. Kelamda sevgi ismine işlenen bayan cinayetlerinin arttığı günümüzde dedemin bu halinin değeri daha bir anlaşılır ve manalı oluyor.” diye konuştu.

Karar