Palyatif bakım, hayatı kısıtlayıcı hastalıkları olan bireyler için özel tıbbi ve hemşirelik bakımını kapsayan tedavi metodudur. Hastalığın rastgele bir basamağında ağrıdan, fizikî ve biyolojik gerilimden rahatlatma sağlanması amaçlanır. Maksat, kişinin ve ailesinin ömür kalitesini geliştirmektir.
PALYATİF BAKIM NE DEMEK?
Kanser üzere önemli ve ağır bir hastalıkta olan hem hastalığın kendisine ilişkin, hem de tedavinin getirebileceği hastanın ömür konforunu bozan birçok tesir kelam bahsidir. Bunlar ortasında ağrılar, bulantı ve kusmalar, ishal, ödem, işeme ve böbrek problemleri, yaygın halsizlik, ruhsal meseleler üzere hastalıklar bulunabilir. Şahısların önemli hastalıkları da olsa, günlük aktivitelerini yerine getirebilmeleri, tahminen geçimlerini sağladıkları işlerini devam ettirebilmeleri, bunlar olamasa dahi hastalık sürecinin problemlerinin en hafif biçimde yaşanabilmesi için yapılan müdahaleye ‘palyatif bakım’ denir.
Türkçe sıhhat literatüründe çoklukla palyatif bakım yahut dayanak tedavi olarak ismi geçen bu kavram, memleketler arası medikal literatürde ‘palliative care’ olarak karşımıza çıkmaktadır. İngilizce sözün sözlükteki Türkçe karşılıkları ‘hafifletici, süreksiz, süreksiz deva, yatıştırıcı’ olarak geçmektedir.
PALYATİF BAKIM NASIL YAPILIR?
Palyatif bakım; hemşireler, doktorlar, fizyoterapistler, mesleksel terapistler, konuşma lisanı patologları ve birinci basamak doktoruyla birlikte çalışan ek dayanak sağlayan başka sıhhat çalışanlarından oluşan takım tarafından sağlanır.
Her yaşta ve önemli bir hastalıkta rastgele bir basamakta uygundur ve bakımın temel gayesi olarak yahut iyileştirici tedavi ile sağlanabilir. Ömür sonu bakımın değerli bir modülü olmasına karşın, bu kademe ile hudutlu değildir.
Palyatif bakım; hastanelerde, konutta, toplumda palyatif bakım programlarının bir modülü olan vasıflı hemşirelik tesislerinde dahil olmak üzere çeşitli ortamlarda sağlanabilir. Disiplinler ortası palyatif bakım grupları bakım maksatlarını netleştirmek ve semptom idaresiyle psiko-sosyal ve manevi takviye sağlamak için beşerlerle ve aileleriyle birlikte çalışır.
PALYATİF BAKIM NEDİR?
Tabipler bazen palyatif bakım terimini, hiçbir tedavinin beklenemeyeceği (genellikle geç evre kanserlerinde olduğu gibi), ‘belirtileri iyileştirme emelli palyatif tedaviler’ manasına gelen bir manada kullanırlar. Örneğin tümörün blokajı, iyileştirici tesirde olmasa bile kitleden kaynaklanan ağrıyı azaltabilir. Daha açık bir kullanım palyatif, iyileştirici olmayan tedavidir. Palyatif bakım iyileştirici yahut agresif tedavilerle birlikte kullanılabilir.
İlaçlar ve tedavilerin, altta yatan hastalık yahut neden üzerinde iyileştirici bir tesire sahip olmadan belirtileri hafiflettiği takdirde palyatif bir tesire sahip olduğu söylenir. Bu, bir grip enfeksiyonu ile bağlı ağrıyı tedavi etmeyi, kırık bacak ağrılarını yahut ibuprofen ağrılarını tedavi etmeyle birlikte kemoterapi ile ilgili mide bulantısını tedavi etmeyi içerebilir.
Karar
