OĞULCAN ÇOKSAYAR

Uzun yıllardır beklenen ve hem kulüplerin hem de federasyonların yapılarını düzenlemesi beklenen, 61 husustan oluşan “Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanun Teklifi” TBMM Ulusal Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu’nda kabul edildi. Teklifle, 30 milyar TL’yi aşan borca sahip futbol kulüpleri başta olmak üzere tüm spor kulüplerinin daha fazla borç batağına saplanmasının önüne geçilmesi ve idarelerinde şeffaflık sağlanması amaçlanıyor. Lider ve idaresi, kendi devrindeki borçlardan sorumlu tutulacak. Ayrıyeten spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ve spor federasyonlarının kuruluşu, organları, bütçe ve harcama temelleri üzere mevzulara dair tarz ve temeller düzenleniyor.

Kanun teklifinde de yer alan tabirle “teknik olarak iflas durumunda olan” spor kulüpleri, dernek statüsünde oldukları için rastgele bir tüzel sorumluluk taşımadan borçlanmaya devam ediyor. Bu durumun önüne geçilmesini amaçladığı belirtilen kanun teklifinde, kulüplerin tamamı dernek statüsünden çıkarılarak spor kulübü ismini alacak. Halihazırda şirket statüsünde olanlar ise spor anonim şirketi olarak isimlendirilecek. Yeni gelen ekonomik kısıtlamalar ve yöneticilik için sicil paklığı istenmesi spor kulüplerinin yeni devirde lider ve yönetici bulmakta zorlanacağı savlarını da epeyce kuvvetlendirdi.

Fakat onay alan kanun teklifinin kâfi olmadığına yönelik görüşler de kelam konusu olunca birçok kulüp yetkilisi gelecek ismine huzursuz oldu. Spor Bakanlığına çok yetkiler verildiğine yönelik yansılara de rastlanırken bu yansılara, İçişleri Bakanlığı’na ve vilayetteki lokal yetkiliye bir kovuşturmayı mazeret ederek spor kulübünü kapatmaya kadar varan yetkiler verilmesi ve üst kuruluş ismi altında spor federasyonlarına ve Kulüpler Birliği’ne paralel yapılanmaya imkan tanınması münasebet olarak gösterildi. Spor Bakanı’nın yeni yasa ile birlikte, federasyon genel heyetlerini iptal etme, yenileme, federasyon idarelerini vazifeden alma, tahkime konseylerini atama üzere yetkileri olacak. Spor federasyonlarının her türlü harcamaları Spor Bakanlığı tarafından denetlenecek. Bu sebepten dolayı birtakım spor hukukçuları ile spor kulübü yöneticileri yeni yasaya temkinli yaklaşıyor.

AV. GURUR GAYE GÜNAL (SPOR HUKUK UZMANI): ÖZERK YAPI ZEDELENECEK

Kanun kapsamında genel olarak her ne kadar bir kadro yeni düzenlemeler getirilmiş olsa da, genel çatı prestijiyle spor kulüpleri ve federasyonları, bir manada yürütmeye ve yürütmenin kontrolüne bağlanmıştı. Federasyon ve kulüplerin idaresi ile ilgili bir kadro süreçleri dolaylı olarak da olsa bakanlığın elinde tutmak ve bu formda kulüpler ve federasyonlar üzerinde kontrol ve hakimiyet alanı oluşturmak bu yasa ile mümkün hale gelmiştir. Hakikaten, TTK yahut özel hukuk kararlarına nazaran kurulan kulüp ve federasyonların, bakanlık organlarınca denetlenmesi, yürütmenin kararıyla kurulur hale getirilmesi, özel hukuk hükmî şahıslarının bakanlığa tescil edilmesi üzere kriterler kulüplerin ve federasyonların bağımsız ve özerk olmalarını bir manada zedeleyerek federasyon ve kulüpleri bir manada yarı bağımlı hale getirmiştir.

Mevcut yasa metni ile Spor Bakanlığı’nın artık kulüpler ve federasyon üzerindeki kontrol ve inceleme yapma imkanları artmış olup, kulüplerin yasa metni ile belirtilen bütçe belirleme ve harcama kriterlerine uymaması halinde kulüp lider ve yöneticilerine 1 yıldan 3 yıla kadar mahpus cezası yaptırımı getiriliyor.

Futbol menajerlik kontratları de noterlik tarafından düzenlenerek geçerli olabilecek biçimde tertibe tabi olacak. Brüt gelirleri beş yüz bin Türk Lirası’ndan fazla olan spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten evvel imzaladıkları finansal yapılandırma mukaveleleri kapsamındaki borçlar dahil, doğmuş ve doğacak her nevi borcunu bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içerisinde yeminli mali müşavir aracılığıyla Bakanlığa bildireceklerdir.

Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten evvel kurulan ve spor alanında faaliyet gösteren anonim şirketler, kanunun yürürlük tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde Kanunda kendileri için öngörülen yükümlülükleri yerine getirerek spor anonim şirketi hâline geleceklerdir. Spor kulüplerinin birleşme ve devralmalara bahis olması kelam konusu olabilecektir artık. Kamu faydasına çalışan spor kulüpleri kavramı yasa çerçevesinde düzenlenerek kamu faydasına çalışan spor kulüpleri; Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ve ilgili spor federasyonunun görüşü alınarak Bakan’ın teklifi ve Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenebilir hale getirilmiştir. Spor kulüplerinin bir ortaya gelerek federasyon, federasyonların ise bir ortaya gelerek konfederasyon kurabileceği belirtilmiş olup, bu kulüp ve federasyonların bir ortaya gelme tarzlarında hangi yolu izleyecekleri, kendi içlerinde şura ve karar kâfi sayılarıyla ilgili düzenlemeler de kelam konusu.

AV. DENİZ AKBIYIK (SPOR HUKUKU UZMANI): OLUMSUZ SONUÇLARA HAMİLE

Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Yasa Tasarısı’nı birden fazla açıdan ele almak mümkün. Şirketleşme ve bakanlık kontrolü istikametinden bakacak olursak: Yasa tasarısında en büyük yeniliklerden biri spor kulüplerinin “Spor Anonim Şirket” statüsü kazanmasına ilişkindir. Halihazırda futbol kulüpleri istikametinden bir ikililik mevcut olup kimi dernekler statüsünde iken kimi kulüpler ise Anonim Şirket statüsünde faaliyetlerini devam ettirmektedir. Yasa tasarısında bir şirketleşme öngörülmektedir, her ne kadar spor hukukçuları olarak bilhassa futbol kulüpleri istikametinde şirketleşmeyi desteklemekte isek de; yasa tasarısı şirketleşen kulüplerle ilgili kararlarında Dernekler Kanunu’na atıf yapmaktadır. Şayet bir şirketleşme öngörülmekte ise Dernekler Kanunu’na yapılan atıflar, kulüplerin statülerinin belirlenmesinde tüzel sorunlar yaratacaktır. Fiilen dernek vasfının korunduğu sadece isim değişikliğine gidildiği tabir edilebilir.

Spor Bakanlığı’na mali kontrol yetkisi verilmesi ise ticaret hukukundan ve borçlar hukukundan doğan kontrol yolları varken paralel ve olağan üstü bir kontrol sistemi oluşturur kelam konusu karar hem hukuksal hem siyasi olarak son derece yanılgılı sonuçlar doğurabilecek bir düzenlemedir, bakanlığa verilen bu geniş ve mutlak yetki hem anayasaya hem de ticaret hukukuna terstir.
Federasyonlara tanınmış yetkiler tarafından: Spor federasyonlarına muhakkak ligler için (Süper Lig gibi) katılabilme kaidesi olarak spor anonim şirket statüsünde olma ve ödenmiş en az 1 milyon Türk Lirası sermaye zaruriliği getirilmiştir. Bu durum halihazırda borca batık kulüplerin ne yapabileceğini çözümlemediği üzere, federasyonların bir nevi liglerden dışlama hakkına sahip olması, hukuka terslik teşkil etmesinin yanı sıra federasyon seçimlerinde siyasi baskılarla karşılaşmamıza sebebiyet verebilecek bir düzenlemedir.

Kulüp yöneticilerinin sorumlulukları tarafından incelenirse; tasarıda spor kulüplerinin lider idare heyeti üyeleri ve yöneticilerinin kasıt yahut ihmalleri oldukları takdirde ziyan mevcut ise müşterek ve müteselsilen sorumluluklarına gidileceği öngörülmüştür bu unsur ile hem kulüp borçlarından yöneticiler sorumlu tutulmak istenmiş hem ziyan koşulu aranmıştır. Spor hukukçuları tarafından ayrıyeten ziyan kaidesi aranması eleştirilmekte olup kanaatimce halihazırda kusur ve ihmaller tarafından uygulanabilir TTK kararları mevcuttur. Ayrıyeten ibra kurumuna ait de destekleyici bir düzenleme yapılmadığı kanaatindeyim. Bu halde büyük yenilik olarak lanse edilen kararların somut hayatta karşılığının olup olmayacağı tartışmalıdır.

Bir öbür yandan, borca batık haldeki kulüpler için de nasıl bir yol izleneceğine ait boşluklar bulunmaktadır. Sorumluluk üstlenecek yöneticiler bulunması gerekecektir ki bu etapta epey güçlü bir süreç yaşanacağı tartışılmazdır.

MEHMET ATALAY (SPOR YAZARI): İHTİLAL ÜZERE GÖSTERİP DARBE YAPIYORLAR

Uzun vakittir beklenen Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu Teklifi, TBMM Ulusal Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komitesinde kabul edildi. Teklifle spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ve spor federasyonlarının kuruluşu, organları, üst kuruluş oluşturmaları, gelir ve masrafları, bütçe ve harcama asılları, misyon, yetki ve sorumlulukları, kontrolleri, bunlara yapılacak her türlü yardımın hal ve koşulları ile bunlara ait öteki konulara dair adap ve temeller düzenleniyor.

Bu kanunla bir arada ihtilal yapar üzere gösterip darbe yapılıyor. Lakin aslında bu bir ihtilal değil. Yalnızca önlem. Düzenlemelerden yalnızca biri. Tüm kazanımları kaybettirecek bir düzenleme. Bana nazaran bu yasa çok sakıncalı bir yasa. Islahatların önünü kapatan, kazanımları yok eden unsurlar değişmeli yeni bir hususlar zinciri konmalı.

Bu kanunla birlikte ihtilal yapar üzere gösterip darbe yapılıyor. Spor Yasası çıkarmak olağan ki bir ihtilaldir. Ben yıllardır zati bunu söylüyorum. Ben spor adamı olarak misyon sürecim boyunca bu tip bir kanunun çıkaracağımızı söylüyordum. O periyot bu yasa tam olgunlaşmamıştı. UEFA ve FIFA, Spor Kulüpleri için çıkaracağımız yasanın düzenlemesini şimdi tamamlamamıştı. Onların tamamlamasını beklemiştik. Yoksa biz bunu 2008’de çok kısa bir müddet içerisinde tamlayabilirdik.

NELER DEĞİŞECEK?

* Yalnızca futbol değil tüm branşları kapsayacak.
* Spor kulüpleri anonim şirkete dönüşebilecek.
* Kulüpler birleşerek federasyon biçiminde üst kuruluş oluşturabilecek.
* Denk bütçe uygulanacak. Ekipler geliri kadar borçlanabilecek.
* Kulüpler belli ölçü üzerindeki harcamaları bankalar üzerinden yapacak.
* İdare, periyot borçlarından sorumlu tutulacak.
* Menajer, oyuncularla maksümum 2 yıl kontrat yapabilecek.
* Kurulu yüzde 3-5 ortasında olacak.
* Kontratlar noter huzurunda gerçekleşecek.
* Federasyonlar, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kurulacak.
* Federasyon harcamaları Spor Bakanlığı tarafından denetlenecek.
* Federasyon liderleri en fazla 3 devir misyonu yapabilecek.

Karar